Choroba zwana czerniaczką- nazwa pochodzi od charakterystycznych objawów u zarażonych ryb. Do nich należą czarne plamy na skórze i płetwach. Barwnik czarny odkłada się dookoła cysty (torebek łącznotkankowych) z metacerkarią. Plamy mogą być wypukłe lub płaskie (zależnie od stopnia otorbienia). U ryb metacerkarie lokalizują się na płetwach w skórze i mięśniach. Pierwszym żywicielem pośrednim są w większości ślimaki wodne, a ryby są drugim żywicielem pośrednim. Ptaki rybożerne są tu żywicielem ostatecznym. Przy znacznej inwazji ryby są ociężałe w ruchach, a w skrajnych przypadkach trącą zdolność poruszania się. Są wtedy biernie unoszone z wodą. Chore ryby czasem mogą źle żerować, chudną i zdarza się, że giną. W warunkach naturalnych chore i osłabione ryby są łatwym żerem ryb drapieżnych oraz ptaków. Patogenność metacerkarii zależy od ich umiejscowienia w żywicielu i intensywności zarażenia. Bardziej wrażliwe mogą być osobniki młodociane. Metacerkarie mogą po pewnym czasie obumierać, ryby powracają do zdrowia, ale nawet i wtedy na powierzchni ich ciała pozostają ciemne plamy. U ryb karpiowatych np. płoci i leszcza w Polsce czerniaczka często występuje, a powoduje ją m. in. Postodiplostomatoza.
Cysty z metacerkariami w skórze są nie do zwalczenia, z czasem same obumierają, a jedynym sposobem unikania zarażenia jest eliminowanie z akwariów ślimaków, które je przenoszą i są niezbędne w cyklu życiowym przywr.
Podobne zmiany na skórze i objawy –czarne plamy, mogą powodować nowotwory wywodzące się z komórek barwnikowych u ryb. Powstają z melanomakrofagów. Zagadnienie dotyczy zwłaszcza nowotworów komórek barwnikowych, zawierających czarny barwnik - melaninę, tzw. czerniaków (melanoma). Obejmują one gałki oczne, skórę i mięśnie. Zmiany nowotworowe nie występują często, obejmują większe obszary zaczernienia.
Znacznie groźniejsze w skutkach może być zarażenie ryb metacerkariami osiadającymi w postaci cyst w oku. Metacerkarie te mogą powodować wypadanie gałek ocznych, ich infekcje, pękanie, lub mogą być widoczne w postaci otorbionych kuleczek w soczewkach. Przy dużej ich inwazji mogą powodować ślepotę u ryb. Usadawianie się w oku ryb metacerkarii i powodowanie ślepoty, wydaje się nie być bezcelowe. Bezbronna ryba szybko staje się łupem ryb, które są żywicielem ostatecznym (cykl przywry zostaje zamknięty-osiąga cel). Tu podobnie jak w przypadku czerniaczki pierwszym żywicielem pośrednim są ślimaki, a drugim ryby. Sposoby leczenia nie istnieją. Zwalczanie jak w przypadku czerniaczki. Uszkodzenia, które powodują metacerkarie usadawiające się w oczach wydają się o wiele groźniejsze dla ryb, od objawów i zmian wywołanych czerniaczką.
Pozdrawiam Piotr |